Orgelconcerten  

Vanaf de plaatsing van het orgel tot eind 2017 werd ieder jaar een cyclus orgelconcerten georganiseerd. De stichting kreeg subsidies van Skanfonds en Prins Bernard Cultuurfonds. De subsidies waren eenmalig voor de dubbele doelstelling: financiering van de restauratie en de plaatsing van het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk zowel als het opstarten van een concertprogramma. Vanaf 2013 werden zomer-orgelconcerten georganiseerd die zichzelf redelijk financieel konden bedruipen. 

Behalve mijn interviews en verslagen was Jean Janssen bij het merendeel van deze concerten in de gelegenheid om te komen luisteren. Als deskundige gaf hij zijn impressies bij een aantal van de concerten.

Een concertgroep was opgericht om de orgelconcerten te organiseren: Theo van Willigenburg (voorzitter), Jan Klück (secretaris), Rob van Nieuwenhuis (penningmeester), Paul Doorenbosch (lid), Rineke Blaauwgeers (kerkbestuur), en Lillian Mulder-Lubega (pr). Later kwam P. Frits de Vos ook bij.

Van Willigenburg : "Ik ken veel organisten en via via kom je ook aan goede namen. Maar het is altijd een klus geweest want je moet wel minimaal een half jaar van te voren een organist vastleggen. Gelukkig is het orgel ook een trekker geweest omdat er niet veel van zijn. Verder heb ik bedacht om soms professionele ensembles uit te nodigen, wat ook goed was voor ons orgel toch? Vocale groepen en solisten zijn altijd aantrekkelijk, omdat de menselijke stem erg aanspreekt als je musici bezig ziet.

Zaterdag 24 november 2012 : Concert Wybe Kooijmans en Jean Janssen

Het eerste concert in de concertserie dat Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum organiseerde was op zaterdag 24 november 2012. Wybe Kooijmans, hoofdorganist van de Grote Kerk Naarden en Daniël Rouwkema, dirigent van diversen koren in Groningen en Friesland. In october 2012 werd Daniel Rouwkema benoemd als de nieuwe dirigent-organist in de Koepelkerk. Hij werd de opvolger van dirigent-organist Jean Janssen, die in 2013 met pension zal gaan na bijna veertig dienstjaren. Wegens ziekte kon helaas Daniël Rouwkema niet mee doen aan dit concert. Hij werd vervangen door Jean Janssen.

Op het programma stonden werken o.a. van Leon Boëllmann, Widor, Karg-Elert, Guilmant en Vierne. De moeite waard om met titel te vermelden, is het werk van Karg-Elert : Fantasie over de hymne “Nearer to Thee, my Lord” in 1912 gecomponeerd naar aanleiding van de ondergang van de Titanic op 15 april van dat jaar. Wybe had dit stuk op verzoek van Jean voor dit concert speciaal ingestudeerd.

Een fantastisch orgelconcert

Verslag: Ongeveer 90 concertbezoekers hebben  zaterdag 24 november het prachtige orgelconcert in de Koepelkerk bijgewoond, een goede opkomst ondanks het slechte weer. De twee organisten, Jean Janssen en Wybe Kooijmans, lieten met een hoofdzakelijk Engels-Frans programma de prachtige en kleurrijke klank van het Steinmeyer-orgel met als basis de reusachtige bazuin horen. Jean Janssen was bereid om op het laatste moment in te springen toen bekend werd dat Daniël Rouwkema, de nieuwe dirigent-organist van de Koepelkerk, niet genoeg hersteld was van een griep.

Jean Janssen: ‘Om sentimentele redenen heb ik John Stanley’s ‘Trumpet voluntary in D gespeeld, want vandaag is mijn zoon jarig en dit stuk werd afgelopen  zomer in Noorwegen gespeeld bij zijn huwelijk. Ik ben blij dat het goed ging’.

Verslag: Voor Wybe Kooijmans was het een weerzien met een oude vriend omdat hij 28 jaar geleden voor het laatst op het Steinmeyer-orgel had gespeeld toen het orgel nog in de Clemenskerk in Hilversum stond.  ‘Ik heb een liefdesverhouding met dit orgel en vind het een eer dat ik werd gevraagd om hier te komen spelen’. Wybe speelde o.a. Karg-Elert’s Improvisatie over ‘Nader, mijn God, tot U’ gecomponeerd naar aanleiding van de ondergang van de Titanic op 15 april 1912. Voor een aantal bezoekers riep het stuk emoties op met betrekking tot deze treurige gebeurtenis. Hij sloot het concert af met Widor’s Allegro vivace uit Symfonie in F, een stuk dat van zowel de organist als het orgel het uiterste vraagt.

In de kerk was Daan Asser, voorzitter van de Stichting Grote Kerk Naarden aanwezig: ‘Je zat echt mee te trillen. Schitterend! Een echte aanwinst voor Bussum en zeker geen concurrentie voor de Grote Kerk Naarden. Het Witte orgel in de Grote Kerk is meer geschikt voor de 19e eeuwse romantiek en bijvoorbeeld Bach en andere barok muziek. En het Steinmeyer-orgel hier in de Koepelkerk is geschikter voor latere romantische muziek van bijvoorbeeld Charles Widor, Louis Vierne. Ook is de Koepelkerk een andere ruimte dan de Grote Kerk. En Wybe, die ik heel lang ken, speelt alles. Het was fantastisch en ik kom zeker weer luisteren naar het orgel.’

‘Beiden lieten hun muzikaliteit horen. Ze lieten ons van zowel fraaie en rustige, als van heftige en intense  momenten genieten, en met de goede akoestiek van de Koepelkerk was dat geweldig’, zei een bezoeker. ‘Het bespelen van een orgel is echt een lichamelijke activiteit en dat was goed om te zien bij de twee organisten. Vaak zit de organist boven en zie je zijn lichaamstaal niet zo goed. Maar omdat het orgel hier beneden staat is dat wel goed te zien’, zei weer een andere bezoeker.

Voorafgaand aan het concert verwelkomde Leo Welters, vicevoorzitter van het bestuur van de parochie, de aanwezigen. Verder gaven de beide organisten een sfeervolle toelichting op de gespeelde stukken, waaronder werken van Leon Boëllmann, Félix Guilmant, Percy Whitlock en Sigfrid Karg-Elert.

Zomer-orgelconcerten 

De eerste serie van zomer-orgelconcerten werden in 2013 gegeven op het Steinmeyer-orgel. Het is de eerste keer dat de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum een serie orgelconcerten heeft georganiseerd. Hiermee wil de Stichting een traditie voorzetten om mooie orgelmuziek te laten klinken op het 100-jaar oude Steinmeyer-orgel dat vorig jaar vanuit Hilversum naar Bussum is gekomen. 

Organisten die mededen aan deze zomerorgelconcerten: 

• Zsuzsa Elekes, organist en orgellerares op het Béla Bartók conservatorium in Budapest
• Daniël Rouwkema, organist Koepelkerk Bussum
• John Scott (1956-2015) voormalig organist en dirigent van de St. Thomas Church in New York
• Hayo Boerema, organist-titulair van de Grote of St. Laurenskerk in Rotterdam
• Simon Stelling, stadsorganist, Alphen aan der Rijn/vaste organist Steinmeyer-orgel
• Toon Hagen, cantor-organist, verbonden aan de Grote of Sint-Michaëlskerk te Zwolle
• Lidia Ksiazkiewicz, organist in de kathedraal van Laon in Frankrijk
• Eveline M. Jansen, organist n.b. van de Oud-Katholieke Gertrudiskathedraal in Utrecht 
• Christine Kamp, vaste organist van het Bätz-orgel van de Grote of Sint-Laurenskerk in Weesp
• Margreeth Chr. de Jong, stadsorganist Middelburg

Zondag 21 juli 2013, 20.00 uur

Zsuzsa Elekes, organist en orgellerares op het Béla Bartók conservatorium in Budapest

• Johann Sebastian Bach (1685-1750) : Präludium und Fuge G-Dur (BWV 541), Choralvorspiel ‘Herr Jesu Christ, dich zu uns wend’ (BWV 709)
• Johannes Brahms (1833-1897) : Uit ‘Elf Choralvorspiele’ op. posth. 122, nrs. 9 & 10, ‘Herzlich tut mich verlangen’
• Sigfrid Karg-Elert (1877-1933) : Trois Impressions op. 72 - Harmonies du soir, Claire de Lune, La Nuit
• Dezső Antalffy (1885-1945) : Wandernde Wolken 
• Josef Rheinberger (1839-1901) : Sonata Nr. 4 a-Moll (Tonus peregrinus op. 98) - Tempo moderato – Intermezzo - Fuga cromatica

Zsuzsa Elekes krijgt staande ovatie

Hoewel het buiten bijna 30 graden was zaten zondag ca. 50 orgelliefhebbers in de Koepelkerk te luisteren naar het orgelconcert van de bekende organiste Zsuzsa Elekes, uit Budapest, Hongarije. Haar concert op het Steinmeyer-orgel was het eerste in de orgelserie, een serie die voor de eerste keer is georganiseerd door de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum. 16 jaar geleden had Zsuzsa Elekes voor het laatst op het Steinmeyer gespeeld  toen het nog in de Clemenskerk in Hilversum  stond.

Zsuzsa Elekes : ‘Toen het Steinmeyer-orgel in de Clemenskerk stond heb ik er met veel plezier op gespeeld. Ik ben  ook  blij dat het orgel nu een mooie plek heeft gevonden met een prachtige akoestiek, net als toen in de Clemenskerk. Ik ben verbaasd hoe dit orgel hier in deze kerk klinkt. Het is in harmonie met de kerkruimte. Het mooiste is dat je op dit orgel zowel hele grote stukken kan spelen maar ook heel klein kan spelen. Het is een veelzijdig orgel; je kunt makkelijk Bach erop spelen of romantischer stukken. Wat ik ook mooi vind is dat ik alles beter en duidelijker kan horen omdat de speeltafel op de grond staat.

Zondag 28 juli 2013, 20.00 uur

Daniël Rouwkema, organist Koepelkerk Bussum

• Healey Willan (1880-1968) : Prelude
• Percy Whitlock (1903-1946) : Uit ‘Five short pieces’  - Allegretto - Folk Tune - Paean
• Flor Peeters (1903-1986) : Aria
• Joseph Callaerts  (1830-1901) : Toccata
• Joseph Rheinberger (1839-1901) : Sonate 1 – Praeludium – Andante - Fuga
• Joel Martinson (*1960) : Aria on a Chaconne
• Charles Marie Widor (1844-1937) : Uit Symphony  5 - Allegro vivace - Allegro cantabile - Toccata

Zondag 4 augustus 2013, 20.00 uur

John Scott (1956-2015) voormalig organist en dirigent van de St. Thomas Church in New York

• Felix  Mendelssohn Bartholdy (1809 - 1847) : Overture to ‘Paulus’, arr. W. T. Best (1826 – 1897)
• Frank Bridge (1879 – 1941) : Adagio in E
• J. Ropek (1922 – 2005) : Toccata
• Edward William Elgar (1857 - 1934) : Imperial March, arr. A. H. Brewer (1844 - 1916)
• Percy Whitlock (1903  -1946) : Divertimento
• Charles Villiers Stanford (1852 – 1924) : Fantasia and Toccata in D minor
• Louis Victor Jules Vierne (1870 - 1937) : Romance, from Symphonie no. 4
• William Mathias (1934 - 1992) : Recessional

Zondag 11 augustus 2013, 20.00 uur

Hayo Boerema, organist-titulair van de Grote of St. Laurenskerk in Rotterdam

• Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) : Fantasie f-moll, KV 608
• César Franck (1822-1890) : Fantaisie en la majeur
• Herbert Howells (1892-1983) : Psalm Prelude (set II, nr. 1, ps. 130)
• Jean Langlais (1907-1991) : Hymne d’action de grâce Te Deum Laudamus - De profundis
• Hendrik Andriessen (1892-1981) : Toccata
• Hayo Boerema (*1972) : Improvisatie

Een redelijk geslaagde eerste serie Zomer-orgelconcerten juli-augustus 2013

Voor de eerste keer organiseerde de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum een serie orgelconcerten. De uitvoerende organisten waren Zsuzsa Elekes, een bekende organiste uit Boedapest, Hongarije, John Scott, een beroemde Engelse organist en muziekdirecteur van  de St Thomaskerk, Manhattan, New York, Hayo Boerema, organist-titulair van de Grote St. Laurenkerk in Rotterdam en onze eigen dirigent-organist Daniël Rouwkema. Enkele componisten die te beluisteren waren op de concerten zijn o.a. Bach, Brahms, Mendelssohn, Rheinberger, Whitlock, Widor, Elgar en Vierne.

‘Toen het Steinmeyer-orgel in de Clemenskerk stond heb ik er met veel plezier op gespeeld en ik ben blij dat het orgel nu een mooie plek heeft gevonden met een prachtige akoestiek, net als indertijd in de Clemenskerk’,  zei Zsuzsa Elekes die16 jaar geleden voor het laatst op het Steinmeyer-orgel had gespeeld.

John Scott koos voor een modern en veelal angelsaksisch repertoire, een verfrissende afwisseling met de muziek van grote orgelcomponisten als Bach en Franck. Hij is een echte orgelvirtuoos. Daniël waagde zich, na een eveneens zeer afwisselende muziekselectie, aan de bekende en spectaculaire Toccata van Widor, een ware “uitsmijter”.

Hoewel de orgelserie in de zomermaanden plaatsvond en er soms buiten hitte heerste waren de concerten redelijk bezocht door orgelliefhebbers vanuit de regio en daarbuiten. Iedereen was heel enthousiast over het orgelspel van de organisten en hun muziek keuze. ‘Ik zat geboeid te luisteren; sommige stukken heb ik ook op mijn repertoire staan en daardoor ga je met gespitste oren luisteren, zei Jean Janssen.

Zowel de organisten als sommige luisteraars roemden de veelzijdigheid van het orgel dat enerzijds de hele ruimte kan vullen met orgelklanken bovenop een fors basgeluid (de nieuwe Bazuin 16’), maar anderzijds ook heel ingetogen passages kan vertolken met fluweelzachte stemmen. En men is unaniem positief over de akoestiek in deze vierkant-ronde ruimte – anders dan in veel langwerpige kerkgebouwen.

Het Steinmeyer-orgel blijft een prachtig instrument

Een verslag : Orgelconcerten 2014

Jean Janssen over het orgelconcert van Däniel Rouwkema : “een prachtig concert, vooral Mendelssohn. En ook luchtig, met op het einde een improvisatie op verzoek, met de muziek van de Beatles en Abba.

Peter den Ouden, organist o.a. in de Dorpskerk in Blaricum, en docent orgel aan het conservatorium  van Paramaribo, Suriname. "Voor mij ging het om de mogelijkheden die het orgel biedt. Fantastisch! En het staat hier in deze kerk echt heel goed. Ik ken het vanuit de Clemenskerk in Hilversum maar ik vind dat het hier duidelijk tot zijn recht is gekomen. En het heeft prachtige klanken!"

Ron Mikkenie, die ook het Steinmeyer-orgel vanuit de Clemens kerk in Hilversum kent, vindt dat het orgel nu in een kerk staat met een heel bizarre akoestiek. "Als je achterin de kerk zit is het net als of er vier orgels staan en dat komt misschien door de Koepel.  En als je voorin zit, hoor je het orgel zoals het ooit eerder in Hilversum heeft geklonken. Het blijft een prachtig instrument. Het heet een ‘Steinmeyer’, en dus Duits, maar af en toe heb je het idee alsof je naar een Engels orgel zit te luisteren. De muziek bewees dat ook want bijv. Norman Cocker’s beroemde ‘Tuba Tune’, en Charles Parry’s Choralprelude on ‘Eventide’ en de andere Engelse stukken op dit van origine Duits instrument klinken uitstekend. Dat het toch een Duits instrument is blijkt uit de prachtige Sonate 2, opus 65 van Mendelssohn. Ik ben een liefhebber van hem en de opus 65 is mijn grote favoriet. Maar de verrassing  zat ook in het verdere  programma".

"Ik was verbaasd om de fantasie over ‘Een vaste burg is onze God' van de Nederlandse componist Jan Zwart te horen klinken in een katholieke kerk , want dat is het Luther lied uit de reformatietijd. Eigenlijk werd dit lied toen gebruikt als strijdlied tégen de katholieken  en het wordt tegenwoordig gewoon weer gespeeld in de katholieke kerk! Maar ook in de Gereformeerde kerk, daar wordt ook de Franse romantiek van Alexandre Guilmant en Marcel Dupré, César Franck, gespeeld. Gelukkig kan het allemaal wel!"

Daniël Rouwkema op het Steinmeyer-orgel laat Vierne’s Finale uit Symphonie 1 schitteren!

Interview : “De afgelopen weken speelde ik de grote c-moll, h-moll en de lichtvoetige G-dur van Bach maar toch kwamen de mensen op de geliefde Toccata en Fuga in d-moll af want die is heel bekend. Zo is Händel ook een trekker want die is zo lichtvoetig. Maar je kan natuurlijk niet iedere keer evergreens spelen want het wordt dan benauwd dus je moet ook af en toe iets anders. Ik vond zelf het eerste concert met de eerste sonate van Becker heel erg leuk om te doen.

Vierne werd door veel bezoekers de climax van de avond genoemd. Rouwkema: “Het is een heel mooi prachtig stuk. Het is Franse romantiek en dat past goed op dit orgel, dat gebouwd werd in de tijd dat deze muziek geschreven werd. Het begint heel erg majestueus en broeit een beetje, en bouwt het op, en op het laatste komt het thema nog een keer terug maar dan in de pedalen, en dan gaat het helemaal los. Prachtig!”