Zondag 16 augustus 2015, 20.00 uur
Sander Wassing (historicus) en Simon Stelling, stadsorganist, Alphen aan der Rijn / vaste organist Steinmeyer-orgel en hun bijzondere concert.
Toelichting: Het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk van Bussum, een instrument met een bewogen geschiedenis en een uniek muzikaal karakter. Gedurende de afgelopen jaren hebben Steinmeyer-orgels geheimen uit hun geschiedenis prijsgegeven. In de windladen van het orgel in de Nidarosdom te Trondheim (Noorwegen) zijn Duitse marken en een brief aangetroffen. De brief is geschreven door orgelbouwer August Sieber. Ook tijdens de restauratie van het Steinmeyer-orgel in Alphen aan den Rijn werd een briefje aangetroffen. Het is opmerkelijk dat beide vondsten overeenkomsten vertonen: beide briefschrijvers verwijzen naar de voor Duitsland pijnlijke nederlaag van de Eerste Wereldoorlog. De briefjes verwijzen ook naar de uitzichtloze, economische situatie in Duitsland gedurende de jaren twintig en begin jaren 30.
Ook het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk van Bussum heeft een eigen, uniek verhaal. Tijdens een voordracht door historicus Sander Wassing wordt op zondag 16 augustus stilgestaan bij deze geschiedenis. Daarna gaan we genieten van de klanken van dit prachtige orgel. Simon Stelling, kerkelijk organist van het Steinmeyer-orgel van de Adventskerk en Stadsorganist van de gemeente Alphen aan den Rijn neemt ons mee op een muzikale reis door Europa. Hij laat alle bijzondere klanken van het orgel horen.
Programma: "Een muzikale reis door Europa"
- Frankrijk : Jean-Philippe Rameau (1683-1764) - Gavotte
- Een Italiaans-Duitse ontmoeting: Johann Sebastian Bach (1685-1750) : Concerto a-moll ( naar Vivaldi) BWV 593 / Allegro / Adagio / Allegro
- Oostenrijk: Wolfgang Amadeus Mozart ( 1756-1791) - Ein Andante für eine Walze in eine kleine Orgel, KV 616
- Noorwegen: Edward Grieg (1843-1907) : Uit de Holberg-Suite opus 40: * Prelude / Sarabande / Gavotte (Orgelarrangement: Simon Stelling)
- Engeland: Edward Elgar (1857-1934) : Nimrod (Enigma-variaties) (Orgelarrangement: Simon Stelling
- Tsjechië Bedrich Smetana (1824-1884): Die Moldau (Orgelarrangement: Simon Stelling)
Jean Janssen : "Ik ben verrast. Vooral door de 'Holberg-Suite opus 40' van Edward Grieg en door de uitvoering 'Die Moldau' van Bedrich Smetana. Onverwacht was de vertolking van het stuk 'Ein Andante für eine Walze in eine kleine Orgel, KV 616' van Mozart met gebruikmaking van de hoge fluitregisters. Zeer charmant," aldus Jean Janssen, organist van de Koepelkerk in Bussum.
Historicus Sander Wassing: "'Ik vond het leuk om vanavond te vertellen over de geschiedenis van dit prachtige en mooie Steinmeyer-orgel in Bussum. De taak voor Simon was om werken ten gehore te brengen waarmee hij kon laten horen welke verschillende technische mogelijkheden het Steinmeyer-orgel allemaal heeft. Ik denk dat dat vanavond goed gelukt is.
Enige jaren geleden hebben verschillende Steinmeyer-orgels in Europa geheimen prijsgegeven. In Noorwegen is in het orgel een brief gevonden in de windlade. Ook in het Steinmeyer-orgel van Alphen aan de Rhijn is een brief daterend uit 1922 gevonden. Al die briefjes hadden het over de slechte economische situatie in Duitsland tijdens die periode. En dat toen goedkoop orgels te krijgen waren en de problemen die dat gaf en hoe dat uiteindelijk goed heeft uitgepakt.
En het is nu ook gebleken dat het Steinmeyer-orgel in Bussum een heel bewogene, fascinerende en verborgene geschiedenis kent. De reis die het orgel heeft gemaakt om naar Nederland te komen is bijzonder. Het heel verhaal zal ik beschikbaar stellen voor de Stichting Steinmeyer-orgel zodat iedereen kan het lezen.
Interview met Simon Stelling, organist "Ik vond het een bijzonder orgel. Het klinkt heel anders dan het Steinmeyer-orgel in Alphen aan de Rijn waar ik al 40 jaar op speel. Je weet dat de orgels van dezelfde bouwer zijn maar het karakter is toch verschillend. Het orgel in Alphen heeft meer registers maar qua volume is het orgel in Bussum niet minder. Dit orgel klinkt ook prachtig in deze kerk en ik ben ontzettend blij dat het voor het Nederlandse orgellandschap behouden is gebleven als een van de twee Steinmeyer orgels die bespeeld kunnen worden. Fijn dat het in de Koepelkerk zo’n mooie plek heeft gekregen. In mijn optiek zou het nog mooier zijn geweest als het orgel hoog achter in de kerk was geplaatst zoals vroeger in de Clemenskerk in Hilversum. Ik heb er zo’n 20 jaar geleden diverse malen op gespeeld en het klonk prachtig. Maar dat is mijn persoonlijke mening en ieder beleeft de muziek op zijn eigen manier.
Zondag 23 augustus 2015, 20.00 uur
Toon Hagen, cantor-organist, verbonden aan de Grote of Sint-Michaëlskerk te Zwolle. Hij speelde Simeon ten Holt’s beroemde Canto Ostinato.
Verslag:
Daniël Rouwkema, organist/dirigent Koepelkerk (Mariakerk) : "Ik vond het fantastisch, een spirituele ervaring bijna, heel bijzonder. Iedere keer dat je denkt "wow" lijkt het alsof er een nog diepere laag in het orgel zit. Als organist kan je mooi gebonden spelen en daarna los en op deze manier laat je horen wat er in het orgel zit. Ik had wel moeite om in de sfeer te komen vanwege het grote licht. Het licht zou best uit mogen. Een beetje kaarslicht hoort bij de sfeer van het muziekstuk".
Jean Janssen, de voormalige organist/dirigent Koepelkerk : "Ik ben ademloos. Het is net als of je in een trein meegenomen werd waar je niet uit kon komen. Ik vond het een grote belevenis. Je moet naar muziek als deze heel anders luisteren dan andersoortige, complex gestructureerde muziek. Je zou bij wijze van spreken, een matras op de grond neerleggen om op te liggen en zo de muziek over je heen laten komen."
Toon Hagen : 'Ik vond het geweldig om hier te zijn, een hele fijne kerk, prima orgel. Ik had er nog nooit op gespeeld en het was dus een fijne kennismaking met het Steinmeyer-orgel en Canto Ostinato past precies op dit romantisch-orgel. Het orgel in Zwolle is van 1721, een Barok-orgel, uit de tijd van Bach. Het heeft een directe duidelijke klank. Dus een totaal andere manier om de Canto Ostinato te benaderen.”
Zondag 30 augustus 2015, 20.00 uur
Daniël Rouwkema, organist Koepelkerk. Hij speelde Engelse romantiek en improvisatie.
Zondag 14 augustus 2016, 19.30 uur
Lidia Ksiazkiewicz, organist in de kathedraal van Laon in Frankrijk
Programma :
- Gabriel Pierné (1863 –1937) : Prélude et Cantabile op.29 n° 1 & 2
- Leif Martinussen (1941) : Toccata op. 14 n° 2
- Max Reger (1873-1916) : Melodia op. 129
- César Franck (1822-1890) : Choral n° 3
- Astor Piazzolla (1921- 1992) : Milonga del Angel (arr. LK)
- Jay McShann (1916-2006) : Vine Street Boogie (arr. LK)
- Roland Szentpaly : Suzie (samba pour euphonium et piano, arr. orgue LK)
- Astor Piazzolla : Libertango
Verslag
"Het was een uitstekend concert en ik vond het geweldig om te horen hoe het Steinmeyer-orgel in zijn volle glorie gebruikt werd, met alle variaties die daarin te bedenken zijn. Het was ook een afwisselend programma, ja, fantastisch. Van ingetogen stukken naar swingende tango's waarbij je zelf lekker swingend op de bank zit. Een aantal stukken werd uit het hoofd gespeeld en ik vond het dus erg leuk om haar te zien zitten, ingeleefd in de muziek; eigenlijk helemaal los te zien gaan van het orgel. Meestal zijn orgel concerten een beetje stijf. Ik vind het goed, deze programma keuze, dat dit gebeurt en te laten horen dat het anders kan, dat we daar kennis mee maken."
"Ik vond het concert heel goed, maar je merkt vooral bij de tango's dat ze heel goed is, überhaupt zit ze goed in de noten; bij de tango's merk je gewoon dat ze dat echt helemaal doorleefd heeft. Absoluut fantastisch en ik heb ervan genoten!!!"
"Het Steinmeyer-orgel staat in de Koepelkerk ook op een prima plek. Het grootste verschil zit in de ruimte. De Clemenskerk, waar het orgel ooit stond,had een erg mooie accoustiek, de Koepelkerk is iets minder. Daarbij moet je opletten waar je gaat zitten in de kerk. Als je dichtbij bij het orgel gaat zitten krijg je een snipperde klank te horen en als je meer verderop tegenover het orgel zit heb je een meer homogene klank. Maar het orgel zit er goed bij en klinkt briljant. We moeten er erg zuinig op zijn."
Bas Groenewoud, organist van de St. Willibrordskerk in Utrecht en ook bespeler van het Steinmeyer-Orgel toen het nog in de Clemenskerk stond.
Zondag 21 augustus 2016, 19.30 uur
Eveline M. Jansen, organist n.b. van de Oud-Katholieke Gertrudiskathedraal in Utrecht
Programma :
- Johann Sebastian Bach (1685-1750) Fantasia G Dur (Pièce d’orgue) - Très vitement- Grave- Lentement - Derde Brandenburgs Konzert BWV 1048 deel III (bew. Heinrich E. Grimm) - ”Liebster Jesu, wir sind hier” in canone alla quinta à 2 claviers & Ped. BWV 634 - ”Liebster Jesu, wir sind hier” (Orgelbüchlein) BWV 706
- Naji Hakim (1955-) : Uit Pange Lingua pour Orgue : “In supremae nocte coenae”
- Jeanne Demessieux (1921-1968) : Rorate Caeli en Veni Creator- Toccata
- Charles Marie Widor (1844-1937) : Uit Symphonie V : deel II Andante Cantabile
- Max Reger (1873-1916) : Uit Choralvorspiele Opus 67 “Werde munter mein Gemüte” - Introduction und Passacaglia D moll
Zondag 28 augustus 2016, 19.30 uur
Margreeth Chr. de Jong, stadsorganist Middelburg
Programma :
- César Franck (1822-1890) : Fantaisie en La majeur
- William Lloyd Webber (1914-1982) : Chorale, Cantilena & Finale
- Margaretha Christina de Jong (*1961) : Zwölf Fantasiestücke (opus 71) : Präludium, Kleiner Walzer, Spaziergang im Wald (wandeling in het bos), Weihnachtsgedanke (Kerstgedachte), Fröhliches Lied (vrolijk lied), Choral, Sehnsucht (verlangen), Dankbarkeit, Die Sternlein, Der Geiger (de violist), Der Schmetterling (de vlinder), Heimweg (terugweg naar huis)
Reacties van concertbezokers
Wilma van der Heiden, Toonkunst Orkest: Geweldig! Afwisselende muziek ! Haar eigen composities vond ik fantastisch. Zo veel variaties, zo veel klank, beeldende muziek....
Jaap Sassenier, Kortenhoef: Heel mooie orgelmuziek. Diegenen die niet zijn gekomen weten niet wat ze missen want dit is klasse. Geweldige muziek. Cesar Franks vond ik prachtig, ook Mendelssohn; het orgel in zijn volle glorie kwam tot z'n recht. Haar eigen composities waren fantastisch. Vandaag heb ik een wandeling gemaakt en daarna lekker gegeten en tenslotte een prachtig concert!
Ook heel goed dat de Koepelkerk een samenwerking heeft met de Grote Kerk Naarden want ik zie in de programmaboekjes van beide kerken de concert-agenda's en dat is heel fijn om te zien.
Ron Mikkenie, concertbezoeker: "Ik heb de eerst twee concerten bijgewoond . Maar dit concert was heel anders. Begon met traditionele orgelmuziek van Cesar Frank, Franse romantiek, past heel goed bij het Duitse orgel. Wat Margreeth heel goed in de vingers heeft is om op een juist moment rust te nemen om de muziek, de klank, te laten bezinken. Ook de ruimte, de akoestiek, zijn werk te laten doen. Mendelssohn is een bekend werk.
En haar fantasie stukken (eigenlijk 12), dat is heel leuk. Variaties op kerstmuziek en ook verklankingen of het weergeven van beelden. Voor je zie je twee vlindertjes die in het bos vliegen, of een boswandeling met vogels, de sterren die sprankelen aan de hemel. En het laatste stuk met jazz-muziek 'Capriccio in Jazz', je hoorde de saxophone, contrabas, .. dat smaakt naar meer!"
Jan Klück, voorzitter: "We hadden drie vrouwelijke organisten deze zomer. Ik heb genoten van alle concerten en alle drie waren verschillend. Met het eerste met Lidia Ksiakiewicz werden wij mooi verrast door de tango en boogie-woogie, een heel leuke insteek. Vaak komen mensen naar het concert en de ene houdt van orgel de andere niet; vandaar ook de bewuste keuze voor tango en boogie-woogie
Het tweede concert, met Evelien Janssen, was heel mooi, heel traditioneel en veel bekenden nummers. Prachtig gespeeld!
En dit laatste concert van Margreeth de Jong was van het begin tot aan het eind één groot feest. Alles wat het orgel kon bekoren, de bazuin 16, maar vooral de ingetogen stukken waar het orgel goed in is. Voor mij was dit het mooiste concert. Ik heb ook veel blije mensen in de kerk gezien.
Margreeth de Jong: "Ik heb met heel veel plezier gespeeld ! Fijn publiek, heel aandachtig , enthousiast, een heel fijne kerk en een schitterende orgel en dat maakt het fantastisch om hier te spelen."
Margreeth de Jong heeft zeven romantische orgelwerken gecomponeerd. Capriccio in Jazz is een deel daarvan. Voor haar zeven broers en zusjes heeft Margreeth dit orgelwerk gecomponeerd .
Zondag 14 augustus 2017, 19.30 uur
Lidia Ksiazkiewicz, organist in de kathedraal van Laon in Frankrijk
Programma : César Franck (1822-1890) : Prélude, Fuge et Variation - Cantabile - Pièce Héroïque
- Grand Pièce Symphonique
Reacties van concertbezoekers: een verslag
Organist Lidia Ksiazkiewicz kreeg een staande ovatie van concertbezoekers na een indrukwekkende uitvoering van César Francks werken op het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk.
"Ik kom uit Utrecht maar woon in Bussum. Ik heb nooit een concert in de Koepelkerk meegemaakt. Ik had wel gehoord van mensen dat het Steinmeyer-orgel een bijzonder orgel is. Ik ben geen kenner maar ik vond het ontzettend mooi en heb er veel van genoten."
"Ik kom ook uit Utrecht. Ik heb wel de stukken die zij heeft gespeeld van tevoren beluisterd vooral het laatst stuk. Dan weet je waar het over gaat. Ik vond het erg een mooi concert, mooie uitvoering, echt bijzonder."
"Tout simplement sublime! Merveilleux ! Elle est vraiment une grande artiste. Je mis les concerts de Bussum dans mes alliés. Je vis à Bruxelles et c'est la première fois que je viens ici, à Bussum, très jolie. Je suis venu spécialement pour le concert en je voulais aussi en profiter pour faire deux jours du vélo. Ici c'est le paradis du vélo."
Lidia Ksiazkiewicz: "This was the first time I played these pieces for organ together in one concert. The Steinmyer-orgel is a wonderful instrument for this music. It is inspiring, and for an organist, it is much easier to play on an organ which does exactly what you want it to do. I am happy that the people liked the concert. In September I will make a cd recording of the music which I have just played tonight and of course I hope that I can come back next year".
Zondag 21 augustus 2017, 19.30 uur
Christine Kamp, vaste organist van het Bätz-orgel van de Grote of Sint-Laurenskerk in Weesp
Christine Kamp: 'Het Steinmeyer-orgel is een romantisch orgel en dat betekent dat je symfonisch repertoire op dit orgel speelt; muziek uit vooral eind 19e of begin 20e eeuw.
Met het uitzoeken van de stukken kijk ik of het mooi klinkt in de ruimte en zoek daar de klankkleuren bij uit, oftewel de registraties.
Het ene orgelwerk is weer heel mooi in zijn facetten door de snelheid of de kleur die je gebruikt, de registratie, en ander stuk spreekt je meer aan vanwege zijn harmonieën. Maar voor het komende concert heb ik muziek uitgekozen waar ik op een bepaalde manier een band mee heb."
Kamp heeft een Frans programma vastgesteld want het is muziek die haar aan het hart ligt, waar ze zich thuis in voelt en waar ze gelukkig van wordt. Kamp: "Ik speel heel veel muziek van de Franse componist, Louis Verne (1870- 1937) en ben er al vele jaren mee bezig. Ik vind zijn werken heel sterk en diepgang hebben. Ik houd net zo veel van zijn langzaam delen als de snellere virtuoze delen uit de symfonieën."
"Aanstaande maandag begin ik het concert met een transcriptie van de Prélude in cis-klein van Sergei Rachmaninoff (1873-1943). Rachmaninoff heeft deze prélude bewerkt voor groot symfonisch orgel en dat heeft hij heel mooi gedaan. Het stuk komt tot zijn recht in de ruimte van de Koepelkerk. 'Allegro vivace uit Vierne's eerste symfonie speel ik heel graag. Wat ik ook heel mooi vind uit dit programma is Stèle pour un enfant défunt, een monument voor een overleden kind; een prachtige compositie. Voor mijn gevoel is het een afwisselend programma en zeer toegankelijk voor het publiek".
Programma :
- Sergei Rachmaninoff (1873-1943) Prélude in cis-klein (arr. voor orgel door L. Vierne 1870-1937)
- Louis Vierne (1870- 1937) Uit Symphonie I op. 14 - Allegro Vivace
- Louis Vierne : Uit Triptyque op. 58 - Stèle pour un enfant défunt
- Théodore Dubois (1837-1924) : Uit Douze Pièces pour Orgue - Toccata
- Charles-Marie Widor (1844-1937) : Uit Trois Nouvelles Pièces op. 87 - Mystique
- Louis Vierne : Uit Symphonie II op. 20 - Choral
- Louis Vierne : Sicilienne - (Extraite de la deuxième Sonate pour flûte et piano de J. S. Bach 1685-1750)
- César Franck (1822-1890) : Choral III
Zondag 28 augustus 2017, 19.30 uur
Margreeth Chr. de Jong, stadsorganist Middelburg
Programma :
- Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) : Sonate II - Grave – Adagio - Allegro maestoso e vivace - Allegro moderato
- César Franck (1822-1890) : Prélude, fugue et variation
- Margaretha Christina de Jong : Composities Uit ‘Lyric Suite’ opus 84: Scherzo, Canzonetta / Uit ‘Sieben Tänze” opus 60: Foxtrot Tango Valse Triste Charleston / Suite caractéristique over ‘Ah! Vous dirai-je, Maman’ opus 57 (‘altijd is Kortjakje ziek’) – Prélude - Andantino - Scherzo - Pastorale - Intermezzo - Fugato/Finale
Jean Janssen : over beide concerten door Margreeth Chr. de Jong (28 aug 2016 en 28 augustus 2017) : Sterke vertolkingen van werken uit het “ijzere” orgelrepertoire: Franck en Loyd Webber in 2016, Mendelssohn en Franck in 2017. En beide keren een verrassende kennismaking met haar eigen werk. Heel beeldend (bijna “filmisch”) in 2016; speels en een tikkie “ondeugend” in 2017. En alles in fraaie registraties tot klinken gebracht op ons orgel.
